TARİHSEL GELİŞİM
Batı Anadolu’nun en eski antik şehirlerinden biri olan Akhisar 5000 yıllık yerleşim alanı ve en çok bilinen ismi ile Thyateira antik kenti geçmiş kadim medeniyetlerin en güzel kentlerinden biridir.
Prof. Dr. Engin Akdeniz’in yaptığı yüzey araştırmalarında Akhisar ve civarında prehistorik ve sonraki dönemlere ait 24 yerleşim yeri (Höyük) tespit edilmiştir, bu yerleşim yerlerinden elde edilen seramik, idol, el aleti, av aleti vb. bulgular Akhisar ve civarının insan konuşlanması ve geçmişi M.Ö.7000 yıllarına dayandığı bilimsel olarak ispat edilmiştir.
Akhisar Kulaksızlar köyünde yapılan ve hala dünya müzelerinde bulunan idoller ve idol kültürü ve imalatı Anadolu’daki ana tanrıça inancı ve heykelcikleri ile yakın tarihlidir; idol kültürü ve üretiminin ilk merkezi Akhisar olmuştur.
Yine Akhisar’a 13 km mesafede olan Karakurt kasabası, Bostancı köyü arazilerinde yer alan Yortan medeniyeti bu medeniyetin o günün şartlarında oluşturduğu kültür, ürettikleri seramik eserler(M.Ö.6000-3000) üretim yapısı, seramik üzerindeki geometrik şekil ve desenler, kullanım amacına göre yapım şekilleri ile aynı dönemde Anadolu’da yaşamış olan diğer medeniyetlerin ürettikleri seramiklerden özgünlükleri ile ayrılmışlardır; Yortan medeniyetinde ölü gömme metodu olan Küp Mezar gömü şekli bilinenler içinde en eski ölü gömme ritüelidir.
Ünü eski tarihlere dayanan Akhisar, Amazonların bu bölgeleri ele geçirmesi ile Amazon Kraliçesinin ismini almış ve tüm antik kaynaklarda, milat öncesi seyyahların kayıtlarında “Thyateira” olarak bilinmiştir. Lidya imparatorluğunun en büyük kentlerinden olan ve Sart tan sonra ilk paranın basıldığı yerlerden biri olması sebebi ile ayrı bir öneme sahiptir. Yakınlarındaki Yortan kültürü ve onun kalıntıları Akhisar’ın tarihi değerini ortaya koymaktadır. İncil de geçen 7 kutsal kiliseden en önemlisi Akhisar’dadır.
Thyateira antik kenti de İzmir (Smyrna) gibi zaman içeresinde yeni kurulan kentlerin altında kalmıştır, bugün ziyaret edilen yerleri değişik kaynaklarca İncil de geçen kutsal kilisenin veya cemaatinin bulduğu yer kabul edilmektedir. Bizans imparatoru Konstantin tarafından Gölmarmara’ya sürülen Tyeder, Akhisar’ın şimdiki istasyonla hastane arasına beyaz bir kale yaptırmasıyla birlikte, eski Tyatir (Thyateira veya Thyatira) adı Aspro-Kastro oldu. ASPRO (Ak) KASTRO (Hisar) demektir. 1307 yılında Türklerin yönetimine geçince, Aspro-Kastro adı Türkçeleştirilerek AKHİSAR oldu. 1390 yılında Akhisar, Osmanlı Türklerinin yönetimine geçti. 1923 yılına kadar Saruhan Sancağı’nın kazası olarak yönetildi. 1923 yılında Saruhan Vilayet olduğundan ona bağlı kaldı. 1927 yılında Saruhan Vilayeti’nin adı Bakanlar Kurulunca Manisa Vilayeti olarak değiştirildi. Akhisar’da, Manisa Vilayetinin kazası oldu. Birinci Dünya Savaşından önce nüfusu 12.000 kadar olup, yüzde 75’inden fazlasını Türkler, geri kalanını ise Rum ve Ermeniler meydana getiriyordu. 1919 -1922 yılları arasında Yunan işgali altında kaldı. 6 Eylül 1922 tarihinde düşman işgalinden kurtuldu. Şehri terk eden Rum ve Ermenilerin yerine iskân edilen, Rumeli Türkleri ile Yugoslavya’dan gelen Türk göçmenleri nüfusu hızla arttırarak 1927’de Akhisar’ın nüfusunun 18.000’e ulaşmasını sağladı.
COĞRAFİ DURUM VE İKLİM ÖZELLİKLERİ
Akhisar Ege bölgesinin kuzeyinde aynı adlı ovada kurulmuştur. Manisa İlinin en büyük, Türkiye’nin sekizinci ilçesidir. Akhisar’ın doğusunda Gördes, güneyinde Gölmarmara, batısında Saruhanlı, kuzeyinde Kırkağaç, Soma, Balıkesir’in Sındırgı ilçesi yer almaktadır. Akhisar Manisa’ya 52 km, Ege Denizine 100 km. uzaklıktadır. Denizden yüksekliği 106 metre, Yüzölçümü 1.754 km² dir.
Akhisar önemli yollar üzerinde bulunmaktadır. İzmir-İstanbul karayolu, İzmir-Ankara ve İzmir- Bandırma demiryolu Akhisar’dan geçer. Manisa’ya 52km, İzmir’e 90 km, Balıkesir’e 86 km. uzaklıktadır. Ayrıca İzmir limanına 92 km. İzmir Adnan Menderes Havalimanına 92 km. uzaklıktadır.
Çevre ilçelere, Gölmarmara, Kırkağaç ve Gördes karayolu ile bağlanmıştır. Akhisar’ın önemli yollar üzerinde bulunması hareketli bir ticaret merkezi durumuna gelmesini sağlamıştır.
Akhisar ovasının aslı bir çöküntü alanıdır. Ovanın kuzeyinden güneye kuş uçuşu 30 km. Doğu-Batı yönünden genişliği 9-40 km. arasındadır. Yaklaşık olarak 2 milyon yıl öncesinden günümüze kadar çevredeki dağlardan inen Kum Çayı, Gürdük Çayı ve kollarının getirmiş olduğu alüvyonlarla örtülmüş ve bugünkü görünümü almıştır. Akhisar depremlerin çok olduğu tektonik çukurlar ve kırıklar üzerinde bulunmaktadır. Bu nedenle yıkıcı sarsıntıların olduğu birinci derece deprem bölgelerindendir.
Akhisar’ın ilçe sınırları içindeki en yüksek dağı Kuzeydoğudaki Sıdan dağıdır. Yüksekliği 1.224 metredir. Kuzeydoğuda Görenez dağı 1.173 m., güneydoğuda Gölcük dağı 807 m., güneyde Karahöyük Dağı 525 m., kuzeybatıda Koru Dağı bulunur.
İlçe sınırları içinde akarsu yoktur. Güneyde Kum çayı, batıda Gürdük çayı bulunur. Kum Çayı Türkmen dağlarından doğar, uzunluğu 152 km’dir. Gürdük Çayı ile birleşerek suları çoğalır, yağışların kış mevsiminde fazla düşmesi nedeniyle debileri artar. Yaz mevsiminde sıcaklığın yüksek ve buharlaşmanın fazla olması nedeniyle bazı kollar tamamen kurur.
Batıdaki Yunt dağları nedeni ile deniz etkilerine azda olsa kapalıdır. Bu yüzden karasallaşmış Akdeniz iklimi özellikleri görülür. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Karasallık özelliği doğudaki dağ kesiminde daha belirgindir.
Akdeniz iklim özellikleri görüldüğünden doğal bitki örtüsü maki bitki topluluğudur. Makiler 600 m. yüksekliğe kadar görülmektedir. 600 m. den daha yükseklerde çam ormanlarının en yaygın olduğu kesim, ilçenin kuzey kesimi ile güney ve batısında yer yer fundalar görülür.
|
Akhisar İlçesi aylara göre yağış ve sıcaklık verileri uzun yıllar ortalaması |
||
|
|
TARIMSAL YAPI
İlçemizim toplam yüz ölçümü 175.400 hektardır. Bu alan içerisinde 72.450 hektarı orman 7400 hektarı çayır mera 15.520 hektarı yerleşim alanı 82.030 hektarı tarım arazisi olup önemli ürünlerimiz;
İLÇEMİZDE TOPLAM TARIM ARAZİSİ ve ÜRETİMİ YAPILAN ÜRÜNLERİMİZİN MİKTARI
Zeytin : 450.000 Dekar
Tütün : 70.000 Dekar
Buğday : 110.000 Dekar
Mısır : 65.000 Dekar
Kavun-Karpuz : 38.000 Dekar
Üzüm : 26.500 Dekar
Pamuk : 9.500 Dekar
Domates - Biber : 49.000 Dekar
Arpa : 2.435 Dekar
Ziraat odamıza kayıtlı çiftçi sayısı ise 27.393’tür.
ZEYTİN
|
BÖLGE |
MEYVE VEREN AĞAÇ SAYISI |
ELDE EDİLECEK ZEYTİN |
|
AKHİSAR |
12 MİLYON |
110 BİN TON |
|
MANİSA |
12 MİLYON AKHİSAR + 5 MİLYON MANİSA |
180 BİN TON |
|
EGE- MARMARA |
97 MİLYON |
650 BİN TON |
|
G.DOĞU VE AKDENİZ |
29 MİLYON |
350 BİN TON |
|
DİĞER İLLER |
10 MİLYON |
120 BİN TON |
AKHİSAR’IN ZEYTİN PAZARINDAKİ PAYI
|
BÖLGE |
AKHİSAR’IN ZEYTİN AĞACIN SAYISINDAKİ PAYI |
AKHİSAR’IN ZEYTİN MİKTARINDAKİ PAYI |
|
MANİSA |
71% (AKHİSAR’I KIRKAĞAÇ VE SARUHANLI İZLİYOR) |
61% (AKHİSAR’I KIRKAĞAÇ VE SARUHANLI İZLİYOR) |
|
EGE- MARMARA |
12% |
17% |
|
TÜRKİYE |
9% |
8% |
AKHİSAR’DA YETİŞEN ZEYTİNLER:
Sadece Manisa Bölgesinde yetişen Uslu zeytini